Overheidsorganisaties mogen niet stilstaan, ze moeten blijven innoveren om ook in de toekomst goed werk te kunnen leveren. Veel mensen denken bij innovatie vooral aan gadgets, robots en de cloud. Dat is niet terecht of hoogstens maar een deel van het verhaal.
Een minstens even belangrijke innovatie is vernieuwing van de manieren van werken, samenwerken, organiseren en managen in organisaties, ofwel sociale innovatie. De gedachte hierachter is simpel en wetenschappelijk bewezen. Geef professionals de ruimte en ze ervaren meer werkplezier en leveren betere prestaties. Een prettige bijkomstigheid is dat organisaties hierdoor bovendien aantrekkelijker worden om voor te werken.
‘Geef professionals de ruimte en ze ervaren meer werkplezier en leveren betere prestaties.’
Innovatiemonitor
De Nederlandse Innovatie Monitor 2019 van hoogleraar Strategisch Management en Innovatie Henk Volberda laat zien dat sociale innovatie in Nederland een onderbenutte en onderschatte vorm van innovatie is. Volberda introduceerde de innovatieschijf van vijf. Veel organisaties staren zich blind op technologie als het over innoveren gaat. Zij blijven steken bij innovatie 1.0.
Op de hogere niveaus gaat het om andere vormen van leiderschap, nieuwe, platte organisatievormen, andere werkvormen en vernieuwing in co-creatie en samenwerken, ofwel om sociale innovatie. Uit de monitor blijkt dat managers twee derde van hun budget (tijd, geld) zouden willen investeren aan deze hogere niveaus, ook om organisaties aantrekkelijker te maken om voor te werken. Deze managers doen dit echter niet. Hier is dus werk aan winkel.
‘Sociale innovatie is in Nederland een onderbenutte en onderschatte vorm van innovatie.’
Sociale innovatie bij de Rijksoverheid
Bij de Rijksoverheid zijn tal van mooie voorbeelden van sociale innovatie te vinden, zie ook de publicatie ‘Een verkenning naar innovatie bij de overheid’ van ICTU, oktober 2019:
- Bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) kregen dit jaar 12 teams twee dagen de ruimte om te experimenteren en een concrete probleemstelling van een oplossing te voorzien. Het idee van het winnende team wordt momenteel uitgevoerd.
- Bij DUO draagt een onafhankelijke jongerenraad ideeën aan om de werking van DUO te verbeteren.
- Bij de Raad voor Rechtsbijstand verlegt men de aandacht naar het begin van het proces: de hulpvraag van de rechtzoekende en hoe deze op te lossen.
‘Het mes snijdt aan twee kanten: betere dienstverlening én leuker en relevanter werk voor medewerkers.’
Maatwerk voor Mensen
Het mes snijdt hier steeds aan twee kanten: betere dienstverlening én leuker en relevanter werk voor medewerkers. Juist dit is ook de reden dat sociale innovatie hoog op de agenda staat van het A+O-fonds Rijk. Ik ben ervan overtuigd dat het fonds hier ook echt iets in kan betekenen. Een mooi voorbeeld van een project dat we ondersteunen is Maatwerk voor Mensen. Door nieuwe vormen van samenwerking tussen overheid en markt worden meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk geholpen.
Experimenten
Binnen het A+O-fonds Rijk gaan we door met het ondersteunen van projecten op het gebied van sociale innovatie. We nemen ook nieuwe initiatieven. Een bewezen manier om creativiteit op te wekken en tot innovatie te komen is het bieden van ruimte aan medewerkers voor kleine experimenten. Werkt het? Tel uit je winst. Werkt het niet? Ook goed om te weten.
‘Ook in 2020 hoopt het A+O fonds Rijk weer een bijdrage te leveren aan het werkplezier en de vernieuwingskracht van de rijksdienst.’
Laagdrempelige en kleinschalige impuls
Daarom ontwikkelen we in 2020 een nieuw instrument, waarbij voor goede ideeën op het gebied van sociale innovatie een klein bedrag ter beschikking wordt gesteld. De indiener mag zijn idee in de praktijk testen. De kern zal zijn: laagdrempelig, kleinschalig en zonder bureaucratie. Iedere medewerker van de rijksdienst mag meedoen. Ik zou zeggen: houd het A+O fonds Rijk in de gaten in 2020. Ook dan hopen we weer een bijdrage te leveren aan het werkplezier en de vernieuwingskracht van de rijksdienst.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in het online magazine VindingRijk, editie december 2019