Op 5 oktober was het zover: het symposium Loyale Tegenspraak in het Vakbondshuis FNV in Utrecht. In de afgelopen twee jaar dat het project Loyale Tegenspraak bestaat, zijn er veel verhalen, ervaringen en dilemma’s van rijksambtenaren opgehaald. Hoe wordt tegenspraak vanuit hen ervaren en hoe verhoudt zich dat tot het vergroten van de ruimte om deze tegenspraak te uiten? Een bijzonder symposium, want het project Loyale Tegenspraak stopt deze maand vanuit het A+O fonds Rijk. Wat zijn de opbrengsten?
Twee jaar Loyale Tegenspraak: talloze ervaringen van ambtenaren
Het symposium stond vooral in het teken van de mooie oogst aan ervaringen van rijksambtenaren. Daarnaast was er een gevarieerd middagprogramma met ruimte voor inspiratiesessies en was er de lancering van het Boek Loyale Tegenspraak. Het boek is een greep uit de verhalen, tools en inzichten die het projectteam de afgelopen jaren heeft opgedaan en is bedoeld voor ambtenaren om in hun eigen omgeving de ruimte voor loyale tegenspraak te verkennen en te vergroten.
Secretaris-generaal van het Ministerie van Financiën Bas van den Dungen opende het symposium. Hij vertelde over zijn ervaringen met zowel het geven als ontvangen van loyale tegenspraak. Daarna was er ruimte voor Yntse Koenen, bestuurder van A+O-fonds Rijk. Yntse sprak onder andere over het belang van tegenspraak in relatie tot sociale veiligheid. Sandra Palmen sloot de plenaire sessie af. Als strategisch adviseur Rechtsstaat, stond ze stil bij haar ervaringen over het schrijven van haar memo Palmen.
Vier inspiratiesessies: organisatiecultuur, leidinggeven en Lego
Er waren vier bijzondere inspiratiesessies die bijgewoond konden worden. De bezoekers konden er twee uitkiezen. Hieronder vind je een kort overzicht van de sessies. Wat werd er allemaal besproken en welke verhalen werden gedeeld? En… waarom was Lego daar een onderdeel van?
- Als werk en persoonlijke waarden niet (meer) samen gaan
Rijksmedewerkers kunnen principiële bezwaren hebben tegen het werk dat ze geacht worden te doen. In deze inspiratiesessie nam Thomas Huttinga ons mee in zijn verhaal tijdens zijn loopbaan bij de IND. Hij vertelde over het gebrek van een gedegen wettelijke grondslag bij het tóch blijven uitvoeren van de IND over de nareismaatregel, waarbij een statushouder een woning moet hebben of nog zes maanden moet wachten na een beslissing om te kunnen worden herenigd met zijn of haar familie.
- Wat zou jij doen?
De leidinggevende en de stijl van leidinggeven is cruciaal in het open ontvangen van tegenspraak en het accuraat doorgeleiden van signalen. In deze sessie namen twee acteurs ons mee in enkele scenes, waarin zij dilemma’s uitspeelden.
- Welke structuur helpt jou bij het geven van tegenspraak?
Zijn er binnen de bestaande structuur duidelijke personen, routes of procedures die ondersteuning bieden voor loyale tegenspraak? In deze sessie nam workshopbegeleider Mireille Groet ons mee in de wondere wereld van Lego. Mireille: ‘Lego helpt deelnemers om over te brengen welke hindernissen zij ervaren bij het bieden van tegenspraak. Daarnaast merkte ik dat ze het leuk vonden om te doen.’ Deelnemers vulden naderhand ‘inzichtkaarten’ in, waarin ze antwoord gaven op de vraag wat zij meenemen aan inzichten en acties. - Filmlezing
Hoe ziet een organisatiecultuur, waar ruimte wordt ervaren voor het geven en ontvangen van loyale tegenspraak, eruit? Aan de hand van enkele inspirerende filmfragmenten gingen deelnemers met elkaar in gesprek. Film raakt en dat maakt het gesprek erover snel boeiend. Door samen te kijken en hierover te praten, zochten de deelnemers verdieping op over het eigen handelen en werden nieuwe mogelijkheden zichtbaar, voor jezelf en voor anderen.
Aan het eind van het symposium was er ruimte tot netwerken. De organisatie kijkt tevreden terug op de bijeenkomst.
Meer weten over Loyale Tegenspraak?
Loyale Tegenspraak wordt vanaf oktober 2023 ingebed in het rijksbrede programma Grenzeloos Samenwerken. Ben je nieuwsgierig naar het Boek Loyale Tegenspraak? Download het e-book! Dat doe je via onderstaande knop.