Sterkere positie vertrouwenspersonen Rijk
Het project Professionalisering vertrouwenspersonen Rijk heeft zijn doel bereikt: een stevige impuls tot versterking van de positie van vertrouwenspersonen. Voor dat project gaf het Interdepartementale Platform Integriteit Management (IPIM) opdracht aan DG Overheidsorganisatie (DGOO) van het ministerie van BZK om een activiteitenprogramma te ontwikkelen. Een subsidie van het A+O fonds Rijk heeft dat mogelijk gemaakt.
Sociale veiligheid
Toen de Gedragscode Integriteit Rijk in 2015 werd geactualiseerd, vroeg het IPIM zich af: wat is nu belangrijk op het gebied van integriteit en hoe zorgen we ervoor dat het gaat leven in organisaties? Duidelijk was dat vertrouwenspersonen daarin een grote rol hebben: zij zijn belangrijk voor de sociale veiligheid op de werkvloer. Daarom zette DGOO/BZK samen met het Interdepartementale Netwerk Vertrouwenspersonen een programma op voor vertrouwenspersonen. Ze boden verschillende laagdrempelige activiteiten aan, verspreid over het land en voor deelnemers kosteloos door de subsidie.
Integriteitsdialogen
‘Wat mij heel erg is bijgebleven, zijn de integriteitsdialogen’, zegt projectleider Susanne van den Oudenhoven. ‘Vertrouwenspersonen én leidinggevenden gingen met elkaar in gesprek over pesten en ander ongewenst gedrag op de werkvloer, met als doel meer inzicht en begrip voor elkaars rol en verantwoordelijkheid in dergelijke situaties. In die integriteitsdialogen speelden trainingsacteurs een herkenbare pestscène. Vertrouwenspersonen en leidinggevenden konden hun aanpak oefenen op de acteurs. Verschillen in hun rolopvatting werden zo zichtbaar. Het waren waardevolle sessies.’
Ongewenst gedrag
Ook bijzonder waren de workshops om het gesprek over intimidatie en ander ongewenst gedrag op gang te brengen in de eigen organisatie. Van den Oudenhoven: ‘Een departement had korte filmpjes gemaakt over ongewenst gedrag en had die via IPIM beschikbaar gesteld voor de workshop. Die mochten ook gebruikt worden voor trainingen binnen andere organisaties, op voorwaarde dat degene die de training zou geven, zelf de trainersworkshop had gevolgd.’
Verder kreeg het Netwerk Vertrouwenspersonen de ruimte om externe expertise in te huren voor zijn bijeenkomsten. Met name de thema’s ‘systemisch kijken naar lastige kwesties’ en ‘interculturele communicatie’ trokken veel belangstellenden.
Blijvende aandacht
Er waren in 2017 en 2018 veel activiteiten en die werden goed bezocht. ‘Voeding geven aan het werk van vertrouwenspersonen is zo belangrijk’, vindt Van Oudenhoven. ‘Daarom hebben we in het project ook aandacht besteed aan borging: hoe zorgen we ervoor dat er blijvend aandacht is voor versterking van de positie van vertrouwenspersonen? Een van de afspraken is dat het IPIM voor relevante onderwerpen structureel in gesprek is met vertrouwenspersonen. Binnen elk departement is al wel contact tussen de integriteitscoördinator en de vertrouwenspersoon, maar nu is dat contact er dus ook interdepartementaal.’
Veel van de activiteiten uit het project worden nog steeds aangeboden door het Interdepartementale Netwerk Vertrouwenspersonen.
Onderzoek
De positie van vertrouwenspersonen is ook onderwerp van een onderzoek in de eerste helft van 2019. Minister Ollongren van BZK laat onderzoek doen naar aanleiding van een Kamervraag of er niet een onafhankelijke externe vertrouwenspersoon voor de Rijksoverheid moet komen. ‘Het onderzoek heeft twee perspectieven’, zegt Jenna Hulzebos, beleidsmedewerker ambtelijk vakmanschap en rechtspositie bij BZK. ‘Het ene is dat van medewerkers: hoe kijken die aan tegen vertrouwenspersonen en wanneer gaan ze naar een vertrouwenspersoon? Kunnen ze hen makkelijk bereiken? Het andere perspectief is dat van vertrouwenspersonen zelf. Wat zijn hun behoeften?’ Het gaat dan in het bijzonder om drie aspecten: onafhankelijkheid, vakbekwaamheid en toegankelijkheid. Ook wordt gevraagd hoe ze aankijken tegen een aanvullende externe vertrouwenspersoon. De uitkomsten van het onderzoek worden in juni 2019 verwacht.
Meer informatie
Interdepartementaal Netwerk Vertrouwenspersonen (ondergebracht bij BZK, Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk)
E netwerkvp@rijksoverheid.nl