Net als veel kinderen speelde Jarno Verboom vroeger met Lego. Jaren later kwam hij er weer mee in aanraking, maar dan in de vorm van Lego Serious Play. Hij zag direct toepassingsmogelijkheden in zijn werk als preventieadviseur bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Hij vertelt: ‘Nadat ik zelf had meegedaan aan een Lego Serious Play-sessie was ik razend enthousiast. Het leek mij een waardevolle methode om het veiligheidsbewustzijn binnen de ILT te verhogen.’
De opleiding tot Lego Serious Play facilitator
Met subsidie vanuit de Stimuleringsregeling Samen voor ontwikkeling volgde Jarno in januari 2025 een opleiding tot Lego Serious Play facilitator. Deze subsidie van A+O fonds Rijk is bedoeld om vernieuwende initiatieven te stimuleren, ook als het resultaat vooraf niet vastligt. Het geeft de kans om nieuwe werkvormen zoals deze uit te proberen. Jarno vertelt: ‘De opleiding bestond uit een leuke, maar intensieve trainingsweek. Dat ik eerder al een coachopleiding had gevolgd, kwam me hierbij goed van pas. Lego Serious Play is een manier om dialoog en reflectie aan te moedigen en om probleemoplossing en creatief denken te stimuleren. Als coach en Lego Serious Play facilitator kan ik een sociaal veilige omgeving creëren en de omstandigheden scheppen waarin dit mogelijk is.’
Nadat hij zijn opleiding had voltooid, organiseerde Jarno zijn eerste Lego Serious Play-sessie voor het team Aerosensing van ILT. Dronepiloot Ellie van Golden was een van de deelnemers. Hoe heeft zij deze sessie ervaren? ‘Ik had vroeger nooit met Lego gespeeld, dus voor mij was het totaal nieuw. Jarno introduceerde deze methode tijdens een teamoverleg waarbij hij elke medewerker zeven bouwsteentjes gaf met de opdracht: maak een eendje. Mijn collega’s zijn allemaal technisch onderlegd en maakten ingenieuze bouwwerkjes, terwijl ik gewoon twee steentjes op elkaar zette. Hierdoor twijfelde ik in eerste instantie aan mezelf, maar Jarno maakte al snel duidelijk dat dit niet nodig was. Het gaat bij Lego Serious Play niet om wat je bouwt, maar met welke intentie en welk verhaal je iets bouwt. Zo kan een eenvoudige vraag heel veel verschillende uitkomsten opleveren, omdat iedereen de vraag op een eigen manier interpreteert. Dat was voor mij een eyeopener. Tijdens de Lego Serious Play-sessie heb ik geleerd om te vertrouwen op het proces en met een open blik te kijken en te luisteren naar mijn collega’s.’
Verrassend nieuwe inzichten
De belangrijkste doelstellingen waren het verhogen van het veiligheidsbewustzijn binnen het team en het realiseren van een open communicatie en onderlinge betrokkenheid. Jarno: ‘Lego Serious Play is daar de uitgelezen methode voor, omdat het hoofd, hart en handen met elkaar verbindt. Tijdens een sessie is het eerste uur bedoeld om vertrouwd te raken met de methode. Daarna gaan we aan de slag met een vraagstuk, zoals in dit geval: ‘wat betekent veiligheid voor jou en welke interne en externe elementen hebben daar invloed op?’
Uiteindelijk werken we toe naar een gezamenlijk bouwwerk of model waar iedereen het over eens is. De deelnemers nemen vervolgens samen een video op waarin ze het model toelichten. Deze video is een tastbare herinnering om op een later moment het resultaat van de samenwerking nog op te halen, zodat het niet wordt vergeten. Soms ontstaan naar aanleiding daarvan weer nieuwe vragen die de aanzet kunnen vormen voor een tweede sessie.’ Ellie vult aan: ‘Deze aanpak bevordert een open blik en een gezonde dosis nieuwsgierigheid. Hierdoor ontstaan er meer en betere gesprekken rondom het thema veiligheid. Een schijnbaar simpele vraag als ‘wat versta je onder veiligheid?’ leverde dankzij deze dag toch verrassende en nieuwe inzichten op. Zo is voor de ene collega veiligheid met een zwemvest aan boord van een schip gaan en voor de ander is het jezelf kunnen uitspreken.’
Een positieve, ontspannen sfeer
De grootste kracht van deze methode is volgens beiden de positieve ontspannen sfeer die het met zich meebrengt. Jarno: ‘Ik krijg regelmatig van deelnemers te horen dat de tijd omvliegt.’ Ellie kan dit beamen: ‘Het is een actieve belevenis waardoor je in een positieve flow komt. Je bouwt letterlijk samen met je team aan een tastbaar resultaat waar je trots op kunt zijn. Daarbij moet ik wel zeggen dat ons team een open en sociaal veilig team is, wat bevorderlijk is bij dit soort activiteiten.’ Jarno legt uit: ‘Ieder team is anders, dat maakt ook elke Lego Serious Play-sessie anders. Ik pas mijn begeleiding daarop aan. Bij het ene team besteed ik meer aandacht aan de opbouw en spelregels, terwijl ik bij een ander team sneller de diepte in kan gaan.’ Voorbeelden van spelregels tijdens een Lego Serious Play-sessie zijn:
- vertrouw je handen en begin met bouwen
- het is onmogelijk om verkeerd te bouwen, het gaat om het verkennen van verschillende perspectieven en het ontwikkelen van nieuwe ideeën
- respecteer de bouwwerken van anderen en hun verhaal
- bouw als iedereen in de ruimte is
- praat alleen over dingen die je kunt zien en aanwijzen
Alleen nog maar vergaderen met Legosteentjes
‘Het grootste verschil met bijvoorbeeld een werkoverleg of brainstormsessie is dat het het echt beklijft’, aldus Ellie. Doordat je je brein, je gevoel én je handen moet gebruiken, onthoud je de besproken punten en gemaakte afspraken beter en is het makkelijker om het onderwerp veiligheid levend te houden. Ook heeft het gezorgd voor meer draagvlak en wederzijds begrip voor wat we belangrijk vinden op het gebied van veiligheid.’ Jarno: ‘In het ideale geval vergaderen we binnen de ILT voortaan alleen nog maar met behulp van Legostenen.’
Voor Jarno staan er ondertussen alweer nieuwe Lego Serious Play-sessies op de planning bij andere teams binnen de ILT. Ook kunnen bezoekers van het Toezichtfestival op 24 juni 2025 de kracht van Lego Serious Play ervaren. Tegen collega’s die ook overwegen om met deze methode aan de slag te gaan, kan Jarno alleen maar zeggen: ‘Doen! Het is een goede manier om barrières te doorbreken, mensen samen te brengen en de creativiteit en het probleemoplossend vermogen te vergroten.’
Heb jij ook een idee voor een vernieuwend initiatief dat jouw werk, team of organisatie ten goede komt? Kijk dan bij de Stimuleringsregeling Samen voor ontwikkeling en dien je voorstel in!
