Er was eens een team dat erg goed presteerde. De teamleden kwamen met nieuwe ideeën, goede resultaten, waren creatiever dan andere teams en losten zo veel problemen en vraagstukken op. Jaar na jaar… Veel teamleiders werden nieuwsgierig (en ook wel een beetje jaloers). Hoe kan het nu dat dit team het zo goed deed? In het team werkten goede mensen, maar dat was geen uitzondering in het bedrijf. Dus daar lag het niet aan.
De teamleiders gaven wat slimme trainees uit het bedrijf de opdracht om uit te zoeken waar de goede resultaten vandaan kwamen. Want zij wilden dat hun team ook weer eens genoemd zou worden tijdens de kerstborrel als meest succesvolle team.
Wat maakt een team succesvol?
De trainees vonden het een spannende opdracht en gingen enthousiast aan de slag. De ene helft keek in boeken en las een hoop onderzoeken over teams en samenwerking. De andere helft zorgde voor het praktijkonderzoek. Twee jaar lang onderzochten de trainees 180 teams en ze probeerden meer te weten te komen over de teamleden:
- Wat doen ze?
- Welke relaties hebben ze met elkaar?
- Zijn het dezelfde soort mensen?
- Maakt het eigenlijk uit wat voor type mensen het zijn?
- Komen ze bij elkaar over de vloer?
Het was een intensief en spannend programma waarbij de onderzoekers onconventionele onderzoekspraktijken eropna hielden. Ze infiltreerden in teams, bij overleggen zaten ze in kastjes, in het weekend achtervolgden ze collega’s om te achterhalen of ze wellicht bij elkaar gingen eten.
Uiteindelijk kwamen ze wel tot een paar belangrijke uitgangspunten voor een succesvol team:
- Teamleden moeten op elkaar kunnen rekenen
- Iedereen in het team moet zijn eigen doel en taken kennen
- Teamleden werken samen aan iets dat ze belangrijk vinden
- Individuele teamleden geloven dat ze het verschil kunnen maken.
Maar hoe ze ook zochten, de echte sleutel kregen ze niet te pakken.
Psychologische veiligheid
Vermoeiend en verward wilden de trainees uiteindelijk het bijltje erbij neer gooien. Maar ja, mislukken was geen optie, zo hadden zij begrepen. Ten einde raad klopten ze aan bij de senior onderzoeker van het bedrijf, Aris To Tales, en vroegen hem om hulp. Ze vertelden hem alles wat ze al ontdekt hadden.
Aris knikte en luisterde en vroeg door om goed te kunnen begrijpen wat er speelde. Uiteindelijk zei hij: ‘Kijk eens naar de psychologische veiligheid in deze teams.’ Dit deden de trainees en zij kwamen enthousiast terug. Ze hadden de sleutel gevonden!
– ‘Maar Aris,’ vroeg één van de trainees, ‘hoe wist je dat?’
Aris legde het uit. ‘Het kwartje viel toen jullie vertelden dat er in de best presterende teams het grootste aantal fouten gemaakt worden. Dit laat zien dat de teamleden zich vrij voelen in hun team. Fouten kunnen maken, betekent dat je met ideeën kan komen zonder afgebrand te worden en dat je kritiek kan uiten zonder als bemoeial over te komen. Dat je vragen kan stellen zonder je dom te voelen. Zo komen ideeën op tafel, vullen mensen elkaar aan en kom je samen verder.’
En zo kregen de trainees hun onderzoeksrapport nog net op tijd af. Het laatste hoofdstuk ging over de bevindingen van Aris, die door goed te luisteren ontdekte dat psychologische veiligheid de sleutel was voor de best functionerende teams.
Op weg naar een veilige werkomgeving
Eind goed al goed? Was het mysterie in het bedrijf opgelost en werd er vanaf die dag veel beter gepresteerd? Nee, toen begon het pas.
Want vanaf dat moment gingen de teams en hun leiders op een andere manier aan het werk, waardoor alle collega’s beter tot hun recht kwamen in het team waarin ze werkten. En dat lijkt eenvoudig, maar anders werken, en gewoonten veranderen, is een hele klus.
Samenwerken en gebruik maken van elkaars expertise werd één van de prioriteiten van het bedrijf. Het zorgde voor vele mislukkingen, terugvallen in oude gewoonten en weer opnieuw beginnen. Oefenen en stimuleren, successen boeken en daar weer op verder bouwen. En langzaam veranderde daardoor de cultuur van de organisatie en groeide het aantal succesvolle teams. Dit zorgde er onder andere voor dat het bedrijf één van de meest populaire werkgevers ter wereld is. Bedrijven gingen daarom op zoek naar het geheim achter dit bedrijf.
Het werd één van de bekendste verhalen over samenwerking dat ik op deze plek graag met je deel. Daarbij horen ook wat handvatten uit het rapport om veiligheid in je team te bevorderen:
- Zorg binnen alle interacties die je hebt, bij meetings en gesprekken, voor gelijke spreektijd. Laat niet alleen de extraverte types aan bod komen, maar ook de wat stillere types.
- Ga als leidinggevende niet afwachten tot iemand begint met praten, maar zorg actief dat iedereen aan bod komt.
- Als je een belangrijk thema bespreekt kan het bijvoorbeeld nuttig zijn om iedereen eerst in stilte te laten opschrijven wat hij of zij te zeggen heeft. Leg vervolgens de focus op de positieve dingen.
- Benoem alleen het positieve, dat stimuleert iemand om meer bij te dragen. En honoreer mislukkingen.
Tevreden en vitale medewerkers
En als het je lukt om de werkomgeving te veranderen, dan heb je niet alleen betere teamresultaten, maar ook een groep medewerkers die met veel plezier aan het werk is. Tevreden medewerkers bij wie de vitaliteit toeneemt en het ziekteverzuim daalt. En dat is meer waard dan genoemd te worden tijdens de kerstborrel, toch?
P.S. Nee, dit verhaal is geen sprookje. Het is gebaseerd op het project Aristoteles van Google.
P.P.S. Een veilige en inclusieve werkomgeving is één van de hoofdthema’s van het A+O fonds Rijk. Projecten als Lerend Evalueren dragen bij aan een veilige werkomgeving waarin gaandeweg in een proces van elkaar kan worden geleerd. Heb jij zelf een goed idee dat bijdraagt aan een veilige werkomgeving? Dan biedt het A+O fonds Rijk jou met de stimuleringsregeling Samen voor Ontwikkeling de kans om jouw idee te realiseren.
Blog Marjolijn Grijns, bestuurslid A+O fonds Rijk
