Bestuurslid Gabriëlla Buisman is vanuit de vakbond CNV betrokken bij de onderhandelingen voor de nieuwe cao Rijk. Sociale veiligheid is daarbij een belangrijk thema, net als binnen A+O fonds Rijk. Dit is een breed onderwerp, met verschillende facetten die zij graag zo concreet mogelijk benadert. In dit artikel vertelt ze daar meer over.
Aandacht voor concrete maatregelen
‘Voor medewerkers betekent een veilige en inclusieve werkomgeving vaak iets anders dan voor werkgevers. Rijksmedewerkers bij uitvoerende diensten zoals het COA of de Belastingdienst bijvoorbeeld vinden het belangrijk dat ze kunnen rekenen op de steun van directie en politiek. Op andere plekken betekent een sociaal veilige werkomgeving veel meer dat je je kunt uitspreken en elkaar kunt aanspreken op ongewenst gedrag. Werkgevers aan de andere kant denken bij een veilige en inclusieve werkomgeving al snel op abstract niveau. Zij zien de grote lijnen en de lange termijn’, aldus Gabriëlla. Ze pleit ervoor om die twee dimensies met elkaar te verbinden.
‘Ik zie het ook bij de cao-onderhandelingen. Werkgevers willen aan de slag met plannen en commissies, terwijl concrete preventieve maatregelen minstens zo waardevol zijn. Het liefst wil je onwenselijk gedrag en sociaal onveilige situaties voorkomen. Daar moeten we binnen het Rijk samen invulling aan geven zonder het grote vraagstuk uit het oog te verliezen. Beide aspecten verdienen een plek binnen het beleid en de uitvoering.’
Een gezamenlijke verantwoordelijkheid
Hoe doe je dat, een veilige en inclusieve werkomgeving op een concrete manier handen en voeten geven? Gabriëlla ziet genoeg kansen en mogelijkheden. ‘Bij de selectie, opleiding en begeleiding van leidinggevenden valt bijvoorbeeld nog wel wat winst te behalen. Zij kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een veilige en inclusieve werkcultuur door middel van inclusief leiderschap, waarbij zowel de individuele behoeften en kwaliteiten van medewerkers als die van het team centraal staan. Ook het kunnen herkennen en adresseren van sociaal ongewenst gedrag is essentieel. Zij moeten hierin het goede voorbeeld geven en samenwerken met andere leidinggevenden. Zeker in het middelmanagement waar over het algemeen veel verloop is, is het belangrijk hierin te investeren.’
Dit betekent overigens niet dat de verantwoordelijkheid alleen ligt bij leidinggevenden. Tegen medewerkers wil Gabriëlla zeggen: ‘Durf dilemma’s op de werkvloer bespreekbaar te maken, met elkaar en met je leidinggevende. Ga er niet op voorhand vanuit dat je leidinggevende hier niet voor openstaat. Het helpt om te bedenken dat de leidinggevende zelf ook een medewerker is met behoefte aan een sociaal veilige werkomgeving. Het is echt iets waar je je samen sterk voor maakt, zodat collega’s van elkaar zien dat het kan en dat het werkt. Goed voorbeeld doet goed volgen.’
Maak het zo laagdrempelig mogelijk
‘De drempel om aan de bel te trekken bij een incident of sociaal onveilige werksituatie moet zo laag mogelijk zijn. Gelukkig komt dat inzicht binnen de verschillende overheidsorganisaties steeds meer. Een onafhankelijke vertrouwenspersoon is onmisbaar. Maar zelfs bij een onafhankelijke derde hebben medewerkers soms moeite om hun weg daarnaartoe te vinden. Een buddy in de vorm van een collega kan dan uitkomst bieden. Bij het ministerie van Justitie & Veiligheid zijn we daarom vanuit het CNV een buddy-project gestart. Een buddy is in dit geval een directe collega die is opgeleid om te luisteren naar de ervaringen en mee te denken over de vervolgstappen. Deze persoon weet precies welke uitdagingen iemand kan tegenkomen in het werk en kan zo op een laagdrempelige manier een veilige omgeving bieden om incidenten en dilemma’s bespreekbaar te maken. Bovendien is het prettig als een buddy je kan doorverwijzen naar de juiste loketten en je kan meenemen in dit proces.’
Wat doet het A+O fonds Rijk?
Het A+O fonds Rijk vindt het belangrijk dat iedereen binnen het Rijk zich op het werk veilig en gewaardeerd voelt. Wat voor leeftijd, gender, culturele achtergrond, geloof of beperking je ook hebt. Op onze website staat een overzicht van de projecten waarmee we een veilige en inclusieve werkomgeving stimuleren. Voorbeelden zijn De Mens Centraal, de pilot Anoniem solliciteren en Onbeperkte Denkers. Dit laatste voorbeeld focust op een inclusieve Rijksoverheid waar ruimte is voor verschillende meningen. Elke rijksmedewerker kan zich aanmelden als Onbeperkte Denker. Onbeperkte Denkers creëren bewustwording en maken diversiteit en inclusiviteit zichtbaar en bespreekbaar binnen de overheid.
Gabriëlla vult aan: ‘Daarnaast kan iedereen die binnen de rijksoverheid werkt en een goed idee of vernieuwend initiatief heeft, een subsidie aanvragen. Het A+O fonds rijk biedt je de kans om je idee in de praktijk uit te voeren. Organiseer bijvoorbeeld een kenniscafé, themadag of -week, een verbindende activiteit, een campagne of een workshop binnen het thema sociale en inclusieve werkomgeving. Ook kun je denken aan initiatieven die de inzet van de kennis en ervaring van ouderen stimuleren of meer mogelijkheden creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Als bestuurslid wil ik dit soort initiatieven graag nog meer aanjagen en in de spotlight zetten.’
Zelf een aanvraag indienen?
Heb je zelf een goed idee voor een project dat bijdraagt aan een veilige en inclusieve werkomgeving binnen jouw Rijksorganisatie? Vraag dan een subsidie aan bij A+O fonds Rijk. Bekijk de stimuleringsregeling Samen voor ontwikkeling en de subsidie Arbeidsmarktproject voor meer informatie. Of neem contact met ons op via info@aofondsrijk.nl of 070 376 5759.