Het werk bij Dienst Justitiële Inrichtingen is niet-alledaags en veelzijdig. Als arbeidsbegeleider bij de penitentiaire inrichting in Roermond begeleidt Sven Vollenberg gedetineerden op de werkzaal. Hij bewaakt de rust, orde en veiligheid en zorgt ervoor dat productiedoelen worden behaald. Het motiveren van gedetineerden is daarbij essentieel. ‘Omdat zij hier tegen hun wil vastzitten, is dat soms best een uitdaging’, zegt Sven. In zijn zoektocht naar een manier om kennisontwikkeling te stimuleren, stuitte Sven op de gesprekstechniek ‘Effectief beïnvloeden’. Samen met zijn leidinggevende Patrick Hendriks, plaatsvervangend hoofd arbeid, vroeg Sven de stimuleringspremie Samen voor ontwikkeling aan om dit te financieren.
‘Wij werken met een moeilijke doelgroep’, vertelt Patrick. ‘Als je iets van ze gedaan wil krijgen, dan willen ze vaak niet. Door hen op een positieve manier te motiveren, kun je ze toch zover krijgen dat ze met een redelijk goed humeur aan het werk gaan.’ Dat vraagt wel wat het personeel. Daarom bieden ze vanuit DJI een uitgebreide basisopleiding aan. Zo ontwikkelen nieuwe medewerkers kennis en vaardigheden om goed en veilig te werken met gedetineerden. ‘Hoewel we allemaal de opleiding gevolgd hebben, is het belangrijk dat de kennis van het team af en toe weer even opgefrist wordt’, zegt Sven. ‘De cursus ‘Effectief beïnvloeden’ leek goed aan te sluiten bij ons werk.’
Draagvlak creëren en invloed vergroten
Tijdens de cursus leerden Sven en zijn collega’s hoe ze kunnen overtuigen en beïnvloeden zonder daarbij te forceren. Het creëren van draagvlak en het vergroten van invloed staan daarbij centraal. ‘Omdat we allemaal de basisopleiding hebben gevolgd, was dit niet nieuw voor ons. We kwamen erachter dat we al veel wisten en de meeste gesprekstechnieken al beheersten. Toch was het fijn om dit weer eens bespreekbaar te maken in team’, vertelt Sven. ‘Daarnaast waren er ook een aantal nieuwe inzichten en handvatten waar we wat mee kunnen’, vult Patrick aan. ‘Dat je de waarom-vraag beter kunt vermijden, was voor mij bijvoorbeeld echt een eye-opener.’
Waarom-vraag
‘Effectief beïnvloeden draait vooral om de manier waarop je een vraag stelt’, legt Sven uit. ‘We zijn snel geneigd om te vragen waarom iemand iets doet. Maar deze vraag zorgt er vaak voor dat iemand in de verdediging schiet en je een gesloten antwoord krijgt. Dat komt doordat de waarom-vraag al een oordeel in zich heeft. Tijdens de training werden we ons ervan bewust dat ook wij vaak de waarom-vraag stellen. De oplossing is simpel. Door de vraagstelling te veranderen in: ‘hoe komt het dat …?’, breng je veel in beweging. Je zorgt ervoor dat iemand uit zichzelf begint te vertellen wat de redenen zijn voor diens gedrag. Zonder dat diegene zich aangevallen voelt.’
Zonder oordelen en aannames
‘Om effectief te kunnen beïnvloeden, is het belangrijk om blanco een gesprek in te gaan’, zegt Patrick. ‘Een handig ezelsbruggetje daarvoor is OMA: Oordelen, Meningen en Aannames moet je aan de kant zetten. Ook NIVEA werd genoemd tijdens de training: Niet Invullen Voor Een Ander. Deze termen kwamen ons niet onbekend voor, maar het was fijn dat het weer even herhaald werd. Zeker voor de oudere collega’s voor wie de basisopleiding langer geleden is.’ Sven vult aan: ‘Hoewel het voor ons meer een opfriscursus was, zette het ons wel aan het nadenken. Het heeft ertoe geleid dat we het er onderling over hebben. Het speelt weer, we zijn er mee bezig. Zo kunnen we er samen om lachen als we een collega tijdens een teamoverleg betrappen op een OMA of NIVEA. Het is mooi om te zien dat de cursus dit bij ons heeft losgemaakt.’
Toegevoegde waarde
Sven en Patrick zijn van mening dat effectief beïnvloeden ook voor andere Rijksorganisaties van toegevoegde waarde kan zijn. Zo kun je het ook toepassen op de samenwerking met collega’s, zegt Patrick. ‘Met effectief beïnvloeden kun je je invloed namelijk in verschillende situaties vergroten. Oók in de samenwerking met collega’s. Je kunt het dus veel breder trekken. Wij passen het echter vooral toe in ons werk met gedetineerden. Want als je gedetineerden effectief kunt beïnvloeden, wordt het makkelijker om naar het doel toe te werken dat je samen wilt bereiken. Als je dat voor elkaar krijgt doordat de intrinsieke motivatie van de gedetineerde ook meer gericht is naar dat doel en je dat niet hoeft te doen met sturend en corrigerend optreden, is het werk ook veel prettiger. Daar draait het om.’
Stimuleringsregeling Samen voor ontwikkeling
Heb jij een goed idee om het werk van jou en je collega’s leuker, slimmer of inclusiever te maken? Het A+O fonds Rijk biedt je de kans om jouw idee in de praktijk uit te voeren via de stimuleringsregeling Samen voor ontwikkeling.