A+O fonds Rijk Beleidsplan 2024

1. Inleiding

Initiëren, coördineren, stimuleren en ontwikkelen: dat is de rol van het A+O fonds Rijk. In het A+O fonds Rijk werken werkgever Rijk en de vakbonden AC, CMHF, CNV, FNV sinds 1995 samen aan activiteiten gericht op de arbeidsmarkt, werkgelegenheid en scholing van de sector Rijk. Sociale partners initiëren en stimuleren samen vernieuwende activiteiten. Deze activiteiten zijn aanvullend op het werk van het Sectoroverleg Rijk (SOR) en de werkgever.

De statutaire doelstellingen van het fonds luiden als volgt:

  • het financieren van eigen activiteiten van werkgever, werknemers of gezamenlijke projecten en activiteiten op verzoek van het SOR;
  • op verzoek van het SOR verlenen van subsidie aan gerelateerde sectoren en andere (internationale) instellingen;
  • het verlenen van subsidies aan die diensten van de Rijksoverheid die vallen onder de werkingssfeer van het SOR.

Het A+O fonds Rijk opereert in een veranderende context. Maatschappelijke ontwikkelingen, politieke keuzes en wijzigingen in wetgeving en cao-afspraken hebben invloed op het beleid en de activiteiten van het fonds.

Voorliggend beleidsplan bevat de missie en de visie van het fonds voor 2024.

1. Missie en visie

De missie van het A+O fonds Rijk:

‘In het A+O fonds Rijk werken werkgever en werknemers samen aan betekenisvol werk, ontwikkeling en werkplezier van rijksmedewerkers, nu en in de toekomst’.

Visie

Om te kunnen zorgen dat rijksmedewerkers betekenisvol werk hebben en met plezier hun werk goed kunnen blijven doen, staat in de ogen van het bestuur de menselijke maat in een inclusieve werkomgeving centraal. In een inclusieve werkomgeving komen alle (toekomstige) medewerkers met hun talenten tot hun recht. Ook is het belangrijk dat rijksmedewerkers ruimte hebben voor persoonlijke en professionele ontwikkeling. Werkgevers geven richting, ruimte en ruggensteun aan medewerkers om dat te realiseren. Het gaat kortom om goed medewerkerschap en goed werkgeverschap.

Het A+O fonds Rijk is een onafhankelijke stichting, waarin sociale partners samenwerken en samen leren en innoveren. Het beleid van het fonds is aanvullend op de inzet van de werkgever en de vakbonden. Het bestuur geeft innovatieve ideeën die passen bij de doelstelling van het fonds een impuls, daar waar de praktijk van alledag soms weerbarstig is. Met zijn inzet wil het bestuur bijdragen aan de gezamenlijke opdracht om te anticiperen op ontwikkelingen en uitdagingen in het werken voor de Rijksoverheid en het creëren van betekenisvol werk in een inclusieve werkomgeving.

Het A+O fonds Rijk doet dit door:

  • innovatie te voeden en te stimuleren, bijvoorbeeld door het uitvoeren van experimenten, het verlenen van subsidies en het faciliteren van aanvullende activiteiten gericht op leren en ontwikkelen;
  • kennis en ervaringen te verzamelen, verrijken en verspreiden.

Om alle medewerkers te bereiken en de beschikbare middelen in te zetten om het werkplezier van de medewerkers te vergroten, zet het A+O fonds Rijk in op het verder verbeteren van de bekendheid en de zichtbaarheid van het fonds binnen de sector.

2. Thema’s voor 2024

Het 35-jarig bestaan van het A+O fonds Rijk in 2024 is reden tot feest. Een mooie gelegenheid om terug te kijken op successen en tegelijkertijd een blik op de toekomst te werpen. Gedurende het jaar wordt het A+O fonds Rijk door middel van diverse activiteiten en acties binnen de Rijksoverheid in het zonnetje gezet.

Om de Rijksoverheid draaiende te houden is een gezond personeelsbestand essentieel. We signaleren echter dat al langere tijd sprake is van krapte op de arbeidsmarkt en een vergrijzend personeelsbestand bij de Rijksoverheid. Om een (te) hoge werkdruk en ziekteverzuim te voorkomen dan wel te minimaliseren en tegelijkertijd het te verzetten werk uit te voeren, moet met een kritische en creatieve blik worden gekeken naar aanpassing van de huidige werkprocessen. Digitalisering van werkzaamheden kan bijdragen aan de oplossing van het probleem maar is momenteel, onder andere door de implementatietijd, onvoldoende om een (groot) tekort aan rijksmedewerkers op te vangen. Daarnaast heeft digitalisering soms een negatief effect op werkplezier, het ervaren van intermenselijk contact en de beleving van werkdruk. Aspecten als vitaliteit en ‘gezond aan het werk zijn’ kunnen en moeten zodoende vanuit meerdere perspectieven worden bekeken. Andere vormen van innoveren zijn derhalve onontbeerlijk. Daarbij kan gedacht worden aan nieuwe functies en taakverdeling, talentontwikkeling, tussentijdse (om)scholing, andere organisatie/inrichting van het werk en meer creatieve inzet en innovatie. Duurzaamheid is een belangrijk thema voor de Rijksoverheid en het A+O fonds Rijk beoogt hierop initiatieven te ontplooien dan wel te ondersteunen. Uiteraard blijven vakmanschap, het centraal stellen van de medewerker en gehoord worden eveneens belangrijke aandachtspunten voor het A+O fonds Rijk. Een leven lang ontwikkelen blijft onverminderd van belang voor eenieder die voor de Rijksoverheid werkzaam is. Speciale aandacht gaat uit naar het bereiken van rijksmedewerkers die werken in de uitvoering.

In de context van krapte op de arbeidsmarkt is het de opgave om te zorgen dat alle medewerkers betekenisvol werk hebben en houden, waarin hun talenten ten volle tot hun recht komen en zij hun loopbaan in goede fysieke en mentale gezondheid doorlopen. In lijn met het Strategische Personeelsbeleid 2025 en de visie van de vakbonden op het werk van rijksmedewerkers onderkent het bestuur van het A+O fonds Rijk de volgende vier thema’s, waarop in 2024 het accent zal worden gelegd.

1. Sociale en digitale innovaties

Er is behoefte aan sociale innovaties die zorgen dat maatschappelijke doelen worden bereikt op een manier waarbij de kennis en kunde van medewerkers van hoog tot laag in de organisatie worden benut. Zeggenschap en medezeggenschap kunnen de betrokkenheid van medewerkers op nieuwe manieren waarborgen. Sociale innovaties die leiden tot nieuwe organisatievormen en werkwijzen, verbeterde inzet van nieuwe technologie of een oplossing bieden voor de verschillen in de mate van inzetbaarheid van medewerkers, zijn in het bijzonder aandachtspunten voor het A+O fonds Rijk.

Door digitalisering en andere vormen van technologische ontwikkelingen verandert de aard en inhoud van het werk. Soms betekent dit dat meer tijd overblijft voor interessantere aspecten van het werk en soms dreigt meer standaardisatie van werk. Digitale innovatie is door Covid-19 in een stroomversnelling geraakt. Zowel voor medewerkers als leidinggevenden is het vinden van een goede werk-privé balans, mede door het hybride werken dat bij veel rijksonderdelen de norm is geworden, een uitdaging.

Sociale en digitale innovaties zijn voor het A+O fonds Rijk belangrijke onderwerpen in 2024, mede door de krapte op de arbeidsmarkt. Het A+O fonds Rijk wil bijdragen aan het vergroten van de bewustwording over de noodzaak van innoveren.

2. Leren en ontwikkelen

Het fonds stimuleert dat rijksmedewerkers kunnen leren en zich verder kunnen ontwikkelen en zet zich ervoor in dat door de werkgever ruimte en tijd wordt geboden aan rijksmedewerkers om daadwerkelijk gebruik te kunnen maken van trainings- en opleidingsfaciliteiten. Met de snelle veranderingen van de aard en inhoud van het werk is dit des te belangrijker. Omscholing en bijscholing zorgen voor perspectief voor iedere rijksmedewerker en vergroten de kans op betekenisvol werk. Dit is een aandachtspunt, omdat we binnen het Rijk zien dat de uitgaven aan scholing voor rijksmedewerkers (formeel leren) sterk afneemt naarmate de leeftijd toeneemt. In lagere loonschalen wordt veelal  minder uitgegeven aan scholing. Tegelijk ontstaan steeds meer nieuwe vormen van (informeel) leren die beter aansluiten bij de behoefte van medewerkers. Het A+O fonds Rijk draagt bij aan experimenten met deze nieuwe vormen van leren. Het A+O fonds verkent of samenwerking in netwerken en platforms nieuwe aanknopingspunten oplevert om leren en ontwikkelen binnen de Rijksdienst naar een hoger plan te brengen. Door hierbij te kijken naar de ontwikkeling in het werk kan zowel gewerkt worden aan perspectieven van medewerkers wier taken door bijvoorbeeld automatisering komen te vervallen, als aan het vervullen van nieuwe taken en functies waarvoor medewerkers nog moeten worden gekwalificeerd.

In 2024 wil het A+O fonds Rijk zelfstandig en meer structureel trainingen en andere dienstverlening van het fonds aanbieden op alle niveaus ter ondersteuning van de medewerker.

3. Een sociaal veilige, diverse en inclusieve werkomgeving

Voor medewerkers zijn veiligheid, integriteit, professionele ruimte en vakmanschap alsmede een diverse en inclusieve werkcultuur belangrijke voorwaarden voor een prettige werkomgeving. Dit brengt binnen de Rijksoverheid tal van opgaven met zich mee:

  • het bevorderen van een diverse en inclusieve werkcultuur, waarin ieders inbreng wordt gewaardeerd en ruimte is voor verschillen;
  • het bevorderen van sociale veiligheid, waarbij ruimte is om issues en dilemma’s bespreekbaar te maken binnen de verschillende rijksonderdelen;
  • herwaardering van ambtelijk vakmanschap in alle onderdelen van de rijksdienst.

Het A+O fonds Rijk vindt het belangrijk dat iedereen binnen het Rijk zich op het werk veilig en gewaardeerd voelt, wat voor een leeftijd, geloof, gender, culturele achtergrond of beperking medewerkers ook hebben. Ruimte voor verschillende meningen is gezond. Daar draagt het A+O fonds aan bij door aansprekende projecten rondom dit thema te initiëren. De focus ligt hierbij op leiderschap en gedrag. Ook in 2024 blijft het fonds zoeken naar mogelijkheden om de mens centraal te stellen, ruimte te bieden aan geluiden van de werkvloer en bij te dragen aan initiatieven die tegemoetkomen aan de genoemde opgaven met als doel medewerkers te ondersteunen bij het werken in een sociaal veilige, diverse en inclusieve werkomgeving.

4. Gezond en vitaal aan het werk

Het tegengaan van hoge werkdruk om de vitaliteit van mensen te behouden en te voorkomen dat mensen ziek worden, is een vraagstuk dat leeft in een groot aantal onderdelen van het Rijk, waaronder veel uitvoeringsorganisaties.

Daarnaast blijft duurzame inzetbaarheid een belangrijk aandachtspunt. In het kader van de krapte op de arbeidsmarkt blijft de inzet en vitaliteit van medewerkers van belang. Het A+O fonds Rijk wil in 2024 op een innovatieve manier in gesprek gaan met stakeholders over wat (met name oudere) medewerkers kan helpen om duurzaam inzetbaar te blijven.

De werkdruk en werk-privé balans staan door het hybride werken voortdurend onder druk. Werkgever en medewerkers blijven zoeken naar innovatieve manieren om hiermee om te gaan. Voor deze opgaven zijn onconventionele oplossingen nodig. Hieraan kan het A+O fonds Rijk ook in 2024 een bijdrage leveren door initiatieven te steunen, experimenten mogelijk te maken en praktijkvoorbeelden te delen.

Rond de vier bovenstaande thema’s ontwikkelt het A+O fonds Rijk in 2024 verschillende activiteiten.

Op 11 juli 2022 hebben sociale partners het akkoord over de cao Rijk 2022-2024 ondertekend. Naast het thema sociale veiligheid zijn bij de onderhandelingen ook de thema’s duurzaamheid, roosteren en functiewaardering besproken. Bij de uitwerking van deze thema’s kunnen sociale partners een beroep doen op het A+O fonds Rijk.

4. Activiteiten

Het A+O fonds Rijk voert verschillende typen activiteiten uit, waaronder:

  • bestuursprojecten;
  • subsidie voor arbeidsmarktprojecten;
  • stimuleringsregeling Samen voor ontwikkeling;
  • scholingsregeling Blik vooruit;
  • regeling Loopbaanadvies;
  • incompanytrainingen;
  • trainingen op individueel niveau (Werken aan jouw toekomst)

Het bestuur toetst zijn activiteiten aan de beleidskaders. De thema’s zijn richtinggevend voor de projecten. Ook activiteiten die inhoudelijk niet direct passen binnen de thema’s, maar wel passen bij de doelstelling van het fonds, zoals het stimuleren van innovatie en dialoog, vallen binnen de beleidskaders.

Bestuursprojecten

De bestuursprojecten zijn projecten die het fonds zelf initieert en uitvoert. Per project wordt de afweging gemaakt of een project gezamenlijk of door één van de bestuurspartijen wordt opgepakt.

Subsidieregelingen

Met subsidieregelingen wil het bestuur innovatieve ideeën uit het werkveld een impuls geven. Uitgangspunt hierbij is laagdrempeligheid en toegankelijkheid. Dit geldt voor de subsidieregeling voor arbeidsmarktprojecten waar organisatieonderdelen van gebruikmaken. Maar ook voor de stimuleringsregeling Samen voor Ontwikkeling, waarbij toegankelijkheid centraal staat voor iedere rijksmedewerker die een impuls wil geven aan de ontwikkeling op de werkvloer.

Regelingen Blik vooruit en Loopbaanadvies

Naast de subsidiemogelijkheid voor projectaanvragen vanuit de sector voert het A+O fonds Rijk zelf twee regelingen uit voor individuele rijksmedewerkers: de regeling Loopbaanadvies (€ 1.815 incl. btw voor een loopbaanadviestraject) en de regeling Blik vooruit (€ 1.000 voor een scholings- of EVC-traject. EVC staat voor Erkenning van eerder verworven Competenties). De regeling Loopbaanadvies loopt door tot en met 31 december 2023. Eind 2023 wordt besloten of de regeling wordt voortgezet in 2024. De regeling Blik vooruit wordt structureel aangeboden.

Incompany Trainingen

Waar rijksmedewerkers voorheen alleen op individueel niveau deelnamen aan trainingen van het A+O fonds Rijk, biedt het fonds sinds 2023 ook trainingen aan die met het gehele team gevolgd kunnen worden. Deze trainingen, die zich richten op de persoonlijke ontwikkeling en de zogenoemde soft skills, worden gevolgd op de locatie van het aanvragende team. Het A+O fonds Rijk financiert de kosten van de training; het aanvragende team verzorgt de locatie en eventuele catering. Rijksmedewerkers kunnen op deze manier op een zeer laagdrempelige manier trainingen aanvragen en verzorgen voor hun eigen team of afdeling.

Werken aan jouw toekomst

Rijksmedewerkers kunnen gratis online en offline trainingen volgen die kort van duur en praktijkgericht zijn.

5. Organisatie van het A+O fonds Rijk

Bestuursactiviteiten

Op basis van actuele ontwikkelingen initieert het bestuur zelf projecten en subsidieert het bestuur projecten die passen bij de missie en visie van het A+O fonds Rijk. Deze projecten zijn divers van aard: onder andere verkennend via onderzoeken, voorbereidend via experimenten en voedend via trainingen.

In de reguliere bestuursvergaderingen is aandacht voor nieuwe projectvoorstellen en de uitwisseling van nieuwe ontwikkelingen. In een jaarlijkse strategische sessie bepaalt het bestuur de beleidsthema’s voor het volgende jaar.

Werkwijze

Het A+O fonds Rijk heeft een Algemeen Bestuur en een Dagelijks Bestuur. Het Algemeen Bestuur is het wettelijke bestuur en bestaat uit acht leden, te weten vier werkgeversleden en vier werknemersleden. Het Dagelijks Bestuur bestaat uit twee leden, te weten één werkgeverslid en één werknemerslid. Aan de werkwijze van het A+O fonds Rijk liggen de statuten (uit 2005) ten grondslag.

Het Algemeen Bestuur (AB) komt vijf keer per jaar bij elkaar voor vier vergaderingen en één strategische sessie. Het Dagelijks Bestuur (DB) komt vier keer per jaar bij elkaar. Eén van de taken van het DB is het voorbereiden van het AB.

6. Communicatie

Uit een evaluatie van Bureau Bartels – in 2022 uitgevoerd in opdracht van het A+O fonds Rijk – bleek dat het A+O fonds Rijk onvoldoende bekend is bij rijksmedewerkers. We zetten daarom in op het verbeteren van de zichtbaarheid en bekendheid binnen de sector door het uitvoeren van een nieuw communicatieplan.

Er wordt meer ingezet op corporate communicatie. De projectcommunicatie wordt uitgevoerd onder de paraplu van de corporate communicatie. Onder deze paraplu werken we vanuit de thema’s, bereiken we de medewerker die geïnteresseerd is in een project en vergroten we tevens de kennis van die medewerker over wat het fonds nog meer voor diegene kan betekenen. Ook werken we nog meer samen met stakeholders en creëren we ambassadeurs binnen de doelgroepen. Ondersteund door een social media campagne wordt er meer zichtbaarheid gecreëerd, wat moet leiden tot meer medewerkers die gebruikmaken van de aangeboden instrumenten en workshops en het verhogen van het aantal projectaanvragen vanuit de rijksorganisaties, de medezeggenschap en vakbonden. Hierbij is er speciale aandacht voor het bereiken van de rijksmedewerkers die werken in de uitvoering.

7. Financiën

In de cao Rijk is met de vakbonden overeengekomen om vanaf 1 januari 2020 de financiële bijdrage aan A+O fonds Rijk vorm te geven als werkgeversbijdrage. Het betreft een bedrag per fte, gefinancierd vanuit de loonsom. Dit bedrag wordt jaarlijks aangepast aan de loonontwikkeling en uiterlijk 1 juli aan het fonds overgemaakt. Een wijziging van de hoogte van deze bijdrage is alleen mogelijk nadat partijen in het Sector Overleg Rijk daarover overeenstemming bereiken.

Zowel aan de vakbonden (SCO) als aan de werkgever Rijk wordt vanuit het A+O fonds Rijk een budget van oorspronkelijk € 749.000 beschikbaar gesteld, dat met ingang van 1 januari 2023 jaarlijks wordt geïndexeerd. De hoogte van het budget wordt gekoppeld aan de cao Rijk-loonsverhoging, artikel 27.4 cao Rijk. In 2024 is het beschikbare budget € 777.340,-. Dit bedrag is bedoeld voor de personele inzet van de SCO en de werkgever Rijk voor relevante en herkenbare fondsactiviteiten die worden ontplooid en die vallen binnen de doelstelling van het A+O fonds Rijk. Jaarlijks neemt het Algemeen Bestuur een besluit over de toekenning van deze budgetten. Deze toekenning vindt telkens plaats voor een periode van drie jaar.