Loyale Tegenspraak

De oprechte stem van rijksambtenaren

Voor ambtenaren kan het moeilijk zijn om misstanden bij de Rijksoverheid aan te kaarten. Want bij wie moet je zijn als zaken niet goed verlopen? En wat gebeurt er daarna? In het project Loyale Tegenspraak onderzocht het A+O fonds Rijk hoe de oprechte stem van rijksambtenaren makkelijker geuit en beter gehoord kan worden.

Via dialoogsessies en het verzamelen van verhalen kreeg het projectteam in het eerste jaar (2021) een beeld van de dilemma’s die ambtenaren ervaren bij het geven én ontvangen van tegenspraak. De verhalen en aanbevelingen zijn verwoord in een brief, waarbij zij alle rijksambtenaren en de ambtelijke top opriepen om in actie te komen en de ruimte voor loyale tegenspraak te vergroten.

In 2022 en 2023 zijn nog meer verhalen en voorbeelden opgehaald. Daarnaast zijn er interventies gepleegd en is er een kennishuis over loyale tegenspraak opgebouwd. Steeds meer ministeries en uitvoeringsorganisaties wisten het projectteam te vinden, waardoor het projectteam het hele land is doorgereisd voor dialoogsessies, kennissessies en filmlezingen.

Het project is geëindigd in oktober 2023 en is ingebed in het rijksbrede programma Grenzeloos Samenwerken.

Logo Loyale tegenspraak met daaronder rij potloden, met één rood potloden die er bovenuit steekt.

Praktijkverhalen van loyale tegenspraak

Ambtenaren die misstanden bespreken, staan voor ingewikkelde vraagstukken. Want enerzijds willen ze met overtuiging hun werk doen, anderzijds lopen ze tegen zaken aan waarvan ze echt vinden dat het anders kan of moet. Welke dilemma’s ervaren ambtenaren als ze zaken willen aankaarten? Wat beweegt hen en wat zijn hun drijfveren? Op het platform Loyale Tegenspraak verzamelen we verhalen van loyale tegenspraak uit de praktijk.

Video: Anja Haarnack

Loyale tegenspraak in gesprek met Anja Haarnack-Coumans. Tegenspreken om de menselijke maat voor ogen te kunnen houden in de uitvoering.

Video: Rob van Eijl

Loyale tegenspraak in gesprek met Rob van Eijl. Over regels aan de top die averechts uitpakken in de praktijk en de moed van de tegenspreker.

Podcasts

Loyale tegenspraak in de praktijk. Een aantal collega’s vertellen hoe zij het bieden van loyale tegenspraak hebben aangepakt. Ze vertellen hun verhaal en delen hierbij de dilemma’s die ze zijn tegengekomen in de praktijk. Misschien herken je dilemma’s uit je eigen ervaring.

Boek loyale tegenspraak

Het boek Loyale tegenspraak is gemaakt om jou te helpen in jouw directe omgeving de ruimte voor loyale tegenspraak te verkennen en te vergroten. Het boek is een verzameling van kennis, ervaringen en werkvormen, die inspireren om zelf of samen met jouw team te kijken naar wat je kunt doen om loyale tegenspraak een onderdeel te maken van jullie werk. Wat jouw relatie met tegenspraak ook is, dit boek is bedoeld voor iedere (rijks)ambtenaar die meer wil weten over dit thema en daar zelf in de directe omgeving mee aan de slag wil.

Waarom het A+O fonds Rijk dit belangrijk vindt

Veiligheid, integriteit, professionele ruimte, vakmanschap én een inclusieve werkcultuur zijn belangrijke voorwaarden voor een prettige werkomgeving. Het A+O fonds Rijk vindt het bevorderen van sociale veiligheid belangrijk. En stimuleert een werkomgeving waarin dilemma’s bespreekbaar zijn en ruimte is voor loyale tegenspraak.

Loyale tegenspraak bieden? Zo doe je dat!

Het projectteam Loyale Tegenspraak 2.0 van A+O fonds Rijk biedt organisaties die afspraken willen maken over een effectievere manier om misstanden in hun werk te benoemen, ondersteuning in de vorm van twee interventies.

Lees verder
Logo Loyale tegenspraak met daaronder rij potloden, met één rood potloden die er bovenuit steekt.

In gesprek over misstanden bij het Rijk: een terugblik op het project Loyale Tegenspraak

Hoe kan de oprechte stem van rijksmedewerkers makkelijker geuit en beter gehoord worden? Om dit te onderzoeken, startte het A+O […]

Lees verder